10. Sınıf Fizik Eğik Düzlem Hakkında Bilgi

EĞİK DÜZLEM

Eğik düzlem, iki ucu arasında yükseklik farkı bulunan yüzeydir.

1.) Sürtünmesiz Eğik Düzlem

Sürtünmenin sıfır olduğu eğik düzleme denir. m kütleli cisim eğik düzlemde serbest bırakıldığında cismin hareket etmesini sağlayan kuvvet, yüzeye paralel olan mgsin alfa büyüklüğündeki kuvvettir. Dinamiğin temel prensibi m kütleli cisme uygulanırsa;

Fnet = m . a

mgsin alfa = m. a => a = g. sin alfa bulunur.

Sürtünmesiz eğik düzlemde cismin ivmesi g ve alfa açısına bağlı olup, cismin kütlesinden bağımsızdır.





2.) Sürtünmeli Eğik Düzlem

Yüzey sürtünmeli olduğundan, sürtünme kuvveti cismin hareket yönünin tersinde gösterilerek işlemler yapılır. Önce sürtünme kuvvetinin büyüklüğünü bulalım.

fs = k.N
= k. mgcos alfa
Dinamiğin temel prensibini m kütleli cisme uygularsak,
F net = m.a
mgsin alfa - kmg cos alfa = m.a
mg(sin alfa - kcos alfa) = m.a => a=g. (sin alfa- k.cos alfa) bulunur.

Eğik Düzlem, iki ucu arasında yükseklik farkı bulunan yüzey.

Tarih öncesi çağlardan beri çeşitli işlerin yapılması için eğik düzlem kullanıldı. Günlük hayatta, uygulanan kuvveti azaltarak işlerin yapımını kolaylaştırmayı sağlayan basit makinelerdendir. Yükü belli bir yüksekliğe kaldırmak için kullanılır. Kuvvetten kazanç sağlanırken yoldan kayıp vardır.

Eğik düzlemde sürtünme önemsiz ise kuvvet kazancı;
kuvvet x kuvvet kolu = yük x yük kolu
formülü ile hesaplanır.